Praca zdalna, kontrole trzeźwości – zmiany w Kodeksie pracy

Prezydent podpisał nowelizację przepisów zmieniających Kodeks pracy. Długo wyczekiwane zmiany stanowią odpowiedź na popularną pracę zdalną. Dodatkowo, regulacja przyznała pracodawcom możliwość kontroli trzeźwości pracowników. Jakie najważniejsze prawa i obowiązki niosą ze sobą zmiany?

Praca zdalna

Wybuch pandemii COVID-19 w 2020 r. nieodwracalnie wpłynął na kształt rynku pracy. Świadczenie pracy zza domowego biurka, stało się wygodnym elementem życia zawodowego. Coraz częściej pracownicy podejmują decyzje o zatrudnieniu właśnie w oparciu o elastyczność zatrudnienia. Dotychczasowa regulacja zawarta ustawie COVID-owej miała charakter tymczasowy i fragmentaryczny.

Od 7 kwietnia 2023 r. pracownicy uzyskają kodeksowe prawo świadczenia (całkowicie lub częściowo) pracy w formie zdalnej. W skrócie to praca w miejscu wybranym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą za pośrednictwem np. komputera. Strony będą mogły uzgodnić tą kwestię albo w treści umowy albo w drodze porozumienia. Z inicjatywą pracy zdalnej będzie mógł wystąpić zarówno pracodawca, jak i pracownik. Wniosek należy złożyć w postaci papierowej lub elektronicznej. Jednocześnie w sytuacjach wyjątkowych wymienionych w ustawie, pracodawca będzie mógł wydać polecenie pracy zdalnej.

Czy pracodawca może odmówić?

Uwzględnienie wniosku będzie obowiązkowe, gdy wystąpi z nim:

• pracownica w ciąży,
• pracownik wychowujący dziecko w wieku do 4 rż.,
• pracownik sprawujący opiekę nad członkiem najbliższej rodziny lub partnerem, posiadających orzeczenie o niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności.

Jedynymi okolicznościami, które usprawiedliwią odrzucenie wniosku są:

• brak możliwości ze względu na organizację pracy lub
• rodzaj pracy wykonywanych przez pracownika.

O przyczynie odmowy, pracodawca jest zobowiązany poinformować pracownika pisemnie w terminie 7 dni roboczych od dnia otrzymania wniosku.

Pracodawca będzie mógł zgodę udzieloną na pracę zdalną cofnąć w każdym czasie, z zachowaniem co najmniej dwudniowego wyprzedzenia.

Co jeszcze zmienia praca zdalna?

Praca zdalna to nie tylko prawa, ale też obowiązki. Pracodawca będzie mógł przeprowadzać w miejscu świadczenia pracy zdalnej kontrole w zakresie weryfikacji warunków BHP lub przestrzegania BHP ochrony informacji. Szczegółowe warunki świadczenia pracy zdalnej u danego przedsiębiorcy powinny zostać zawarte w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, a jeśli takowe nie działają – w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników. Ponadto, pracodawca zobowiązany jest zapewnić pracownikowi odpowiednie wyposażenie techniczne (sprzęt komputerowy, biurka, materiały i inne narzędzia), serwis i konserwację, a także przynajmniej pokryć koszty energii elektrycznej lub usług telekomunikacyjnych.

Kontrola trzeźwości

Zmiany w tym zakresie wejdą w życie już 21 lutego 2023 r. Co się zmieni? W razie konieczności zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, pracodawca zyskał uprawnienia kontroli trzeźwości pracowników. I to zarówno pod kątem alkoholu, jak też innych środków odurzających. Kontrola taka musi być przeprowadzona w sposób nienaruszający godności i innych dóbr osobistych pracowników. Co istotne, metoda badania nie może wymagać badań laboratoryjnych.

W przypadku stwierdzenia w wyniku kontroli u pracownika stanu nietrzeźwości lub odurzenia, pracodawca ma prawo odmówić dopuszczenia pracownika do pracy. Na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczone do pracy, kontrolę przeprowadzi organ powołany do ochrony porządku publicznego (np. Policja). W przypadku, gdy wynik badania będzie negatywny, okres nieobecności pracownika traktuje się jak okres usprawiedliwionej nieobecności z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Kontrola, o której mowa powyżej dot. osób fizycznych zatrudnionych nie tylko na podstawie umowy o pracę, ale także na podstawie innej niż stosunek pracy, a także pracowników B2B.

Wprowadzone zmiany nie mają charakteru rewolucyjnego, a raczej są oczekiwaną ewolucją. Jeśli mają Państwo pytania lub problem prawny dot. kwestii pracowniczych, nasz zespół z chęcią udzieli profesjonalnej pomocy. Zachęcamy do kontaktu!

Autor: