Alimenty od byłego małżonka

Kiedy można domagać się alimentów od byłego małżonka?

Obowiązek alimentacyjny dotyczy nie tylko świadczenia na rzecz dzieci rozwodzących się małżonków. Warto wiedzieć w jakich przypadkach na skutek orzeczonego wyroku sądowego można uzyskać alimenty na swoją rzecz od byłego partnera. Kiedy można domagać się alimentów od byłego małżonka?

Przesłanki orzeczenia alimentów na rzecz małżonka

Istnienie oraz zakres obowiązku alimentacyjnego między rozwiedzionymi małżonkami zależy nie tylko od ich potrzeb i możliwości zarobkowych i majątkowych, ale także od rozstrzygnięcia w wyroku rozwodowym co do winy w rozkładzie pożycia.

Obowiązek alimentacyjny opisany w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym możemy podzielić na „zwykły” i „rozszerzony”. W ramach zwykłego obowiązku, alimentów może żądać małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a który znajduje się w niedostatku. Jest to taki stan, gdy „małżonek własnymi siłami nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części” (tak m.in. Sąd Najwyższy dnia 9.12.1998 r., II CKN 88/98). Co do usprawiedliwionych potrzeb mówimy o nich wówczas, gdy ich „zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowania, odpowiednie do jego stanu zdrowia i wieku” (wyrok SN z 7.9.2000 r., I CKN 872/00). A zatem, przesłanką opisanego powyżej obowiązku alimentacyjnego jest niedostatek uprawnionego, którym nie może być małżonek uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia.

Kiedy można dochodzić alimentów od byłego małżonka?

Przesłankami od których zależy, czy powstanie tzw. rozszerzony obowiązek alimentacyjny jest wyłączna wina rozkładu pożycia istniejąca po stronie małżonka, na którego ma być nałożony ten obowiązek alimentacyjny oraz spowodowanie przez rozwód istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Art. 60  § 2 k.r.o. wskazuje, że małżonek wyłącznie winny rozpadowi małżeństwa, obowiązany jest przyczyniać się „w odpowiednim zakresie” do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego. Zakres przyczynienia się małżonka wyłącznie winnego rozpadowi małżeństwa do zaspokajania „usprawiedliwionych potrzeb” będzie zależny od całokształtu okoliczności danej sprawy. Przy ocenie pomocne może się okazać porównanie m.in. stopy życiowej, jaką obojgu rozwiedzionym małżonkom zapewniają ich możliwości zarobkowe i majątkowe. Dodatkowo przy ocenie, czy nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, należy brać pod uwagę warunki materialne tego małżonka, jakie miałby, gdyby drugi z małżonków spełniał należycie swoje obowiązki i gdyby małżonkowie kontynuowali wspólne pożycie.

Co warto podkreślić, od małżonka wyłącznie winnego rozkładowi pożycia małżonek niewinny może domagać się alimentów na swoją rzecz nawet w wypadku, gdy nie znajduje się w niedostatku.

Na jak długo Sąd może przyznać alimenty?

Obowiązek alimentacyjny jest ograniczony w czasie. Wygasa, gdy jeden z byłych małżonków umrze lub w razie zawarcia nowego związku małżeńskiego przez uprawnionego do alimentów. Gdy zobowiązanym jest osoba, która nie została uznana za winną rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu. Ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd na żądanie uprawnionego może przedłużyć wyżej wymieniony termin. Ustawa nie przewiduje ograniczeń czasowych obowiązku alimentacyjnego ciążącego na małżonku, który został uznany za winnego rozkładu pożycia. Obowiązek ten może obciążać go, w zależności od okoliczności, nawet dożywotnio.

Roszczenia alimentacyjne wynikające z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mogą być dochodzone zarówno w procesie rozwodowym, jak i w odrębnym postępowaniu, już po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego.

W czym możemy pomóc

Jeśli potrzebują Państwo pomocy w sprawach rozwodowych, w tym przy realizacji praw związanych ze świadczeniami alimentacyjnymi przysługującymi od byłego małżonka, nasi prawnicy chętnie odpowiedzą na Państwa pytania. Zapraszamy do kontaktu!

Autor: